Sizni aldamoqchi bo'lgan elektron pochta xabarlari, matnlar, veb-saytlar, reklamalar yoki telefon qo'ng'iroqlarini qanday tanib olish va ularga xabar berish mumkin.

Shunday holatlar uchun.

Telefon: +99871 231-43-04;

Call - markaz: 102;

Elektron pochta: info@iiv.uz

Ish vaqti: Dushanba - Shanba 9:00 - 18:00 (Yakshanba - Dam olish kuni)

Fishing nima?

"Fishing" jinoyatchilar o'z qurbonlarini aldash uchun firibgar elektron pochta, SMS yoki telefon qo'ng'iroqlaridan foydalanishi. Maqsad ko'pincha sizni kompyuteringizga virus yuklab olishi yoki bank ma'lumotlari yoki boshqa shaxsiy ma'lumotlarni o'g'irlashi mumkin bo'lgan veb-saytga kirishga majbur qilishdir.

Ushbu sahifada fishing urinishlari haqida qanday xabar berish va o'zingizni firibgarlardan himoya qilish tushuntiriladi.

Fishing qanday ishlaydi?

1. Ishonchli ko'rinishdagi xabar:
   • Jinoyatchilar bank, davlat tashkiloti yoki taniqli kompaniya nomidan foydalanuvchilarga murojaat qiladi.
   • Masalan: “Hisobingizda muammo bor. Havolani bosing va ma’lumotlaringizni tasdiqlang.”
2. Foydalanuvchini shubhali havolaga yo‘naltirish:
   • Xabarda havola (link) bo‘lib, u asl saytga o‘xshash soxta sahifaga olib boradi.
   • Sahifada foydalanuvchidan login, parol yoki bank ma’lumotlarini kiritish so‘raladi.
3. Ma’lumotlarni o‘g‘irlash:
   • Jinoyatchilar foydalanuvchining kiritgan ma’lumotlarini saqlab qoladi va bu ma’lumotlardan moliyaviy o‘g‘irlik yoki boshqa jinoyatlarda foydalanadi.

Fishingning turlari

1. Elektron pochta fishingi:

   • Soxta elektron pochta orqali amalga oshiriladi.
     Mavzulari: "Bankingizdan bildirishnoma", "Hisobingiz bloklandi", "Sovrin yutdingiz".

2. SMS fishingi:

   • SMS orqali havola yoki kod yuboriladi.
     Masalan: “Hisobingizni faollashtirish uchun bu havolani bosing".

3. Telefon fishingi:

   • inoyatchilar telefon orqali foydalanuvchini aldab, shaxsiy ma’lumotlarni so‘raydi.
     Masalan: “Biz bankdanmiz, hisobingiz xavf ostida”.

4. Soxta veb-saytlar:

   • Jinoyatchilar ishonchli xizmatlarga (banklar, ijtimoiy tarmoqlar) o‘xshash veb-saytlar yaratadi. Foydalanuvchi sahifaga kiritgan barcha ma’lumotlar jinoyatchilarga uzatiladi.

Fishingni qanday aniqlash mumkin?

1. Xabar matniga e’tibor bering:

   • Grammatik xatolar yoki noaniq iboralar bo‘lishi mumkin.
   • Masalan: “Sizning parolingiz 24 soatda o‘chadi. Ma’lumotlaringizni yangilang.”

2. Havola manzilini tekshiring:

   Havola asl manzilga o‘xshab ko‘rinishi mumkin (masalan: www.gooogle.com o‘rniga www.g00gle.com) .

3. Bosim ostida harakatga undash:

   “Shoshiling, aksiya tugashiga 1 soat qoldi!” yoki “Tezkor choralar ko‘rmasangiz, hisobingiz bloklanadi.”

4. So‘ralayotgan ma’lumotlar:

   Hech bir qonuniy tashkilot parolingiz yoki kartangiz PIN-kodini so‘ramaydi.

O'zingizni qiyinroq nishonga aylantiring

Havolalarga bosmasdan oldin ularni tekshiring. Rasmiy veb-saytlar va ilovalardan foydalaning. Antivirus dasturlari va xavfsizlik devorlarini (firewall) yoqing. Shaxsiy ma’lumotlaringizni begonalarga oshkor qilmang. Ikki bosqichli autentifikatsiyani (2FA) yoqing. Shubhali xabarlarni ochmang va ularga javob bermang.