Umumiy Wi-Fi Tarmog‘idan Foydalanmaslikning Sabablari

Umumiy Wi-Fi tarmoqlari, masalan, kafe, mehmonxonalar, aeroportlar, savdo markazlari yoki boshqa jamoat joylarida mavjud bo‘lgan tarmoqlar, ko‘plab foydalanuvchilarga qulaylik yaratadi. Ammo, bu tarmoqlardan foydalanish bir nechta xavflarni keltirib chiqarishi mumkin. Quyida umumiy Wi-Fi tarmoqlaridan foydalanish bilan bog‘liq xavflar va xavfsizlik tahdidlari keltirilgan:

1. Ma'lumotlarning o‘g‘irlanishi (Man-in-the-Middle hujumi) Umumiy Wi-Fi tarmog‘ida Man-in-the-Middle (MITM) hujumi sodir bo‘lishi mumkin. Bunda, yomon niyatli shaxslar siz va Wi-Fi tarmog‘ingiz o‘rtasidagi aloqani ushlab qolib, ma'lumotlaringizni o‘g‘irlaydi. Bu turdagi hujumlarda, xususan, agar siz shifrlanmagan tarmoqda ishlayotgan bo‘lsangiz, parollar, kredit karta raqamlar, email ma'lumotlari va boshqa shaxsiy ma'lumotlar o‘g‘irlanishi mumkin.

2. Tarmoqni soxtalashtirish (Evil Twin) Evil Twin hujumi — bu umumiy Wi-Fi tarmog‘iga o‘xshash, ammo haqiqatan ham zararli bo‘lgan soxta tarmoqni yaratishdir. Masalan, siz "Cafe_WiFi" nomli tarmoqqa ulanishni xohlaysiz, ammo hujumchi aslida "Cafe_WiFi_Free" nomli soxta tarmoqni yaratib, sizni ulanishga undaydi. Bunda, foydalanuvchi o‘zining shaxsiy ma'lumotlarini hujumchiga yuboradi.

3. Tarmoqdagi trafikni ushlash (Packet Sniffing) Wi-Fi tarmog‘ida packet sniffing usuli yordamida yomon niyatli shaxslar tarmoqdagi ma'lumotlarni, masalan, parollar, brauzer tarixini va boshqa maxfiy ma'lumotlarni to‘plashlari mumkin. Agar Wi-Fi tarmog‘ida shifrlash ishlatilmasa (masalan, WEP protokoli), bu ma'lumotlarni o‘qish juda oson bo‘ladi.

4. Zararli dasturlarni tarqatish Umumiy Wi-Fi tarmoqlari orqali zararli dasturlar yoki viruslar tarqatilishi mumkin. Tarmoqdagi yomon niyatli shaxslar foydalanuvchilarni zararli saytlarga yo‘naltirish yoki kompyuterlarga zararli dasturlarni yuklash uchun exploitlarni ishlatishlari mumkin. Bu orqali ularning tizimlariga kirish va maxfiy ma'lumotlarni olish osonlashadi.

5. Parolni o‘g‘irlanishi (Credential Theft) Agar Wi-Fi tarmog‘ida shifrlash ishlatilmasa, foydalanuvchilarning login ma'lumotlari (login va parollar) yomon niyatli shaxslar tomonidan o‘g‘irlanishi mumkin. Shuningdek, hujumchi sizning hisobingizga kirish uchun foydalanishi mumkin bo‘lgan barcha shaxsiy ma'lumotlarni to‘plashi mumkin.

6. Shaxsiy ma'lumotlarni targ‘ib qilish Umumiy Wi-Fi tarmoqlaridan foydalanishda, ba'zan foydalanuvchilar o‘z shaxsiy ma'lumotlarini xavfsizligi ta'minlanmagan veb-saytlarga yuborishadi. Bu holatda, yomon niyatli shaxslar ularning shaxsiy ma'lumotlarini to‘plash va noto‘g‘ri maqsadlarda foydalanishlari mumkin.

7. Wi-Fi tarmog‘ining tezligi va sifatining pasayishi Umumiy Wi-Fi tarmoqlarida bir nechta foydalanuvchi bir vaqtda tarmoqdan foydalanishi mumkin, bu esa tarmoq tezligini pasayishiga olib keladi. Bu, ayniqsa, internetda xavfsiz ishlash uchun muhim bo‘lgan vazifalarda muammo tug‘dirishi mumkin (masalan, online banking, video konferensiyalar, va boshqalar).

8. Tarmoqda ijtimoiy muammolar va noroziliklar Umumiy Wi-Fi tarmog‘idan foydalanayotganingizda, boshqa foydalanuvchilar tarmoqni o‘z shaxsiy manfaatlari uchun ishlatishi mumkin, bu esa tarmoqning ortiqcha yuklanishi yoki uning ishlashida muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.

Umumiy Wi-Fi’dan foydalanishdan himoya qilish usullari

Agar siz umumiy Wi-Fi tarmog‘idan foydalanishingiz kerak bo‘lsa, xavfsizligingizni ta'minlash uchun quyidagi choralarni ko‘rishingiz mumkin:

HTTPS

Har doim faqat HTTPS (shifrlangan protokol) orqali ishlaydigan saytlarga kirish. Agar saytning URL manzili "http://" bilan boshlansa, u saytda ma'lumotlar shifrlanmagan bo‘lishi mumkin, va bu sizning shaxsiy ma'lumotlaringizni o‘g‘irlash xavfini oshiradi.

Wi-Fi tarmog‘ining ishonchliligini tekshirish

Har doim Wi-Fi tarmog‘ining rasmiyligini tekshiring. Yangi tarmoq nomi, noma'lum Wi-Fi tarmoqlari va maxfiy parollarni so‘rashdan ehtiyot bo‘ling.

Shifrlashni yoqing

Siz ishlatayotgan qurilmada firewall yoki xavfsizlikni kuchaytiradigan boshqa ilovalarni ishga tushiring.

Parollarni doim o‘zgartirib turing

Umumiy Wi-Fi tarmog‘ida ishlashda yangi va kuchli parolni tanlash va uni tez-tez o‘zgartirish muhim.

Maxfiylikni himoya qilish

Kiritiladigan ma'lumotlar va bank kartasi raqamlari kabi maxfiy ma'lumotlarni umumiy Wi-Fi tarmog‘ida kiritmaslik yaxshidir. Bu kabi ma'lumotlarni faqat o‘zingizning xavfsiz tarmog‘ingizda yuboring.